Brončano doba na prostoru Starog istoka razdoblje je dinamičnih društveno političkih promjena. Uspon i razvoj sumerskih gradova država, Akadskog carstva, Asirske i Babilonske države u velikoj mjeri ovisio je o ekonomskoj stabilnosti i uspješnim trgovačkim odnosima u regiji i šire. U srednje brončano doba, odnosno 2100-1550. pr. Kr. pojavljuje se više pisanih izvora, pogotovo iz novih središta i do tad manje poznatih gradova i država. Iako se radi o nepotpunim i tek sporadičnim tekstovima pružaju jasniju sliku o povijesti određenih mjesta u tom razdoblju. Tako se za Asiriju na početku drugog tisućljeća pr. Kr. ističu izvori koji uglavnom svjedoče o međunarodnoj trgovini naročito onoj koju su poduzimali trgovci iz Ašura.
Nalazeći se na samom jugu Asirske države, Ašur je predstavljao veliko trgovačko središte u kojem je dominirala trgovina kositrom uvezenim s istoka, tkaninama s juga te srebra i zlata sa sjeverozapada, odnosno iz Anatolije. Ovaj trgovački sustav poznat nam je upravo zahvaljujući pronalasku više od 20 000 glinenih pločica koje su asirski trgovci ostavili u svojoj anatolijskoj koloniji Kaneš, suvremenom Kültepeu u Turskoj. Ta kolonija bila je pod vlašću lokalnog vladara iako je imala svojevrsnu autonomiju. Kaneš se u izvorima nazivao Karum-Kanesh.
Upravo je karum akadski izraz koji je u početku označavao samo luku, ali je s vremenom poprimio značenje trgovačke luke, odnosno trgovišta. Poput brojnih drugih posuđenica od sumerskog kar, što je označavalo lukobran, potekao je i ovaj izraz.
Iako se karum koristio kao naziv za sve trgovačke luke, u srednje brončano doba najčešće se koristi za asirske kolonije izvan Asirije. Najviše ih je bilo upravo na prostoru Anatolije i odlikovale su se svojim statusom odnosno obilježjima tipičnog asirskog naselja. Karum je na taj način poprimio značenje trgovačke kolonije, dakle gradova nastalih van matične države koji su mogli obuhvaćati čitavo stanovništvo ali su mogli biti i potpuno neovisna autonomna jedinica u nekom naselju, odnosno uz neko već postojeće naselje. Zbog toga se u većini izvora kad se spominju asirski karumi u Maloj Aziji najčešće prevode samo kao kolonije.
Izvori:
Jacobsen, Thorkild. "Primitive Democracy in Ancient Mesopotamia." Journal of Near Eastern Studies 2, no. 3 (1943): 159-72.
Leemans, W. F. "The Importance of Trade. Some Introductory Remarks." Iraq 39, no. 1 (1977): 1-10.
Van De Mieroop M., A history of the ancient Near East : ca. 3000-323 BC, Oxford, 2007.
Comments